Moda fabrikası: Mango, Çin’i yeniden düşünerek üretimi eve yaklaştırıyor

1970 yılında, Isak Andiç adlı genç bir Türk göçmen, doğduğu ülkeden İspanya’ya bluz ithal etmeye başladı ve diktatörlük altında yaşayan insanlara farklı bir şey getirdi. 17 yaşında, önce Barselona’da toptancı olarak ticaretini yaptı, ardından bir mağaza açtı ve ayrıca ülke çapında kullandığı bir arabanın arkasından sattı. 14 yıl sonra Mango adını vereceği bir moda işinin başlangıcıydı.

Bugün Andic’in Mango’nun tek hissedarı statüsü, onu İspanya’nın en zengin insanlarından biri haline getirdi ve imparatorluğu dünya çapında yaklaşık 2.600 mağazaya ulaştı. Türkiye’den ve 18 ülkeden kıyafet alımına devam ediyor. Ancak Avrupa’daki salgın ve savaş, Pekin ile batı arasındaki sürtüşmeyle birlikte tedarik zincirini ve Çin’in operasyonlarındaki merkezi rolünü yeniden düşünmeye zorluyor.

2020’de Andic tarafından genel müdür olarak atanan Toni Ruiz, küreselleşmenin şirketlerin sakin zamanlarda üretim maliyetlerini sınırlamada “süper verimli” olmalarını sağladığını söyledi. “Ama sonunda, her şeyin bir andan diğerine değişebileceğini fark ettik.”

Tayvan mikroçiplerindeki son eksiklikleri ve Ukrayna yapımı bir kablo demetinin olmaması nedeniyle durma noktasına gelen Avrupa otomobil fabrikalarını hatırladı. “Bütün [supply] zincir ancak en zayıf halkası kadar güçlüdür” dedi.

Mango’nun durumunda, zincir akıllara durgunluk verecek kadar karmaşık. Perakendeci, ışıltılı 40 €’luk parti elbiselerini, 15 €’luk tişörtleri ve 100 €’luk kışlık montları, beşte üçü Asya’da olmak üzere yaklaşık 1.000 fabrikaya sahip 408 tedarikçiden temin ediyor. Kısa bir süre önce Çin’deki bir fabrikadaki sokağa çıkma kısıtlaması nedeniyle kesintiye uğrayacağı konusunda uyarıda bulunan Apple’ın 180 doğrudan tedarikçisi var.

Ruiz, “Baktığımız şey, uzun yıllar içinde geliştirilen tüm bu küresel kaynak kullanımının ne ölçüde daha yerel hale gelebileceğidir” dedi. “Sürekli olarak alternatifler düşünüyoruz.”

Mango zaten çok sayıda merkezi kontrol uyguluyor. Hiçbir ürün, önce Barselona’nın kuzeyindeki, saatte 75.000 ürünün üst raylardan geçerek 170 metre uzunluğunda dev bir gardıroba dönüştüğü dağıtım merkezinden geçmeden müşterilere ulaşmaz.

Ancak pandemi sırasında, Çin, Vietnam, Bangladeş ve Hindistan’da Covid-19 salgınları alevlenip hafiflerken, şirket Asya genelinde üretimi yukarı ve aşağı çevirerek sürekli bir mücadele içindeydi. Geçen yıl, konteyner gemilerinin eksikliği, ürünlerini Avrupa’dan uzakta karaya oturttu. Ruiz, “Eylül, Ekim, Kasım aylarında hepimiz havanın kötü olmaması için dua ediyorduk çünkü üzerimizde kalın giysiler yoktu,” dedi.

Mango’nun 262 fabrikadan tedarik ettiği Çin’de, Pekin’in bu hafta gevşetmeye başladığı sıfır Covid politikaları ve iş seyahatinde olanları caydıran katı vize ve karantina kuralları ile başlayan belirli sorunlar var. Ardından, Ruiz’in altını çizdiği Pekin’in Washington ve Avrupalı ​​güçlerle gergin ilişkileri ve “her şeyin bir parçası” olarak tanımladığı Çin ile Tayvan arasındaki potansiyel çatışma endişeleri var.

30 yıllık küreselleşme devam mı edecek yoksa geriye mi gidecek bu tartışmada detaylı olarak takip etmemiz gereken en önemli konu Çin meselesidir” dedi. Mango’nun ülkeden satın aldığı oranı azaltıp azaltmayacağı sorulduğunda Ruiz, “Evet derdim ama işlerin nasıl gelişeceği konusunda çok dikkatli olacağız” yanıtını verdi.

Mango, Çin anakarasında yalnızca altı mağazasının olması ve oradaki tüketicilerin toplam satışlara çok az katkıda bulunması gerçeğinden biraz özgürlük kazanıyor ve bu yıl 2019’daki 2,4 milyar avroluk rekorunu geçeceğini tahmin ediyor.

Diğer markalar şimdiden daha kararlı adımlar attı. ABD’li kot pantolon üreticisi Levi’s ve İngiliz ayakkabı üreticisi Dr Martens, pandemi öncesinden beri Çin’den tedariklerini azaltıyor.

Bir danışmanlık şirketi olan Kearney’de tedarik zinciri uzmanı olan Brian Ehrig, şirketleri maruz kaldıkları riskleri yeniden değerlendirmeye zorlayan bir başka faktörün de Sincan olduğunu söylüyor. Bölgedeki fabrikalarda zorla çalıştırma iddiaları, ABD, İngiltere, Almanya ve başka yerlerde şirketlere olası suistimal bağlantılarını ortadan kaldırmaları için baskı yapan yasalara yol açtı. Ehrig, “Daha fazla gördüğümüz şey, en az direnişin yolunun, üretimi mümkün olan en kısa sürede Çin dışına taşımak olduğudur” dedi. Mango, herhangi bir Sincan tedarikçisi olmadığını ve bölgedeki başka hiçbir şirketle doğrudan çalışmadığını söyledi.

Perakendecinin, çift hatlı bir tedarik zinciri aracılığıyla Çin’e alternatifleri var. Asya, normalde gemiyle İspanya’ya altı ila sekiz hafta süren tişörtler gibi temel ürünler üreten “uzun mesafe” pistidir. “Yakınlık” pisti, tamamı Katalan kırsalındaki Palau-solità i Plegamans’taki genel merkezinde tasarlanan en moda kıyafetleri ürettiği Türkiye ve Fas’ı kapsıyor. Bu ürünler dağıtım merkezine dört ila altı gün içinde ulaşır ve Mango’ya bir ürün popüler olduğunda malzemeleri yenilemek için üretimi hızla artırma yeteneği verir.

Türkiye ve Fas, Zara’nın sahibi Inditex için benzer bir rol oynuyor ve Mango’nun üretimi eve daha yakın yerlere genişletmesi için bariz yerlerdir. Üç fabrika kullandığı Romanya’nın potansiyeline de işaret etti. Ruiz, Meksika’nın 2024 yılına kadar ABD’deki mağaza sayısını dört katına çıkarıp 40’a çıkarmayı planladığı için Orta Amerika’da bir seçenek olduğunu söyledi.

Mango’nun kadın, çocuk ve ev işleri müdürü Luis Casacuberta, şirketin yalnızca esneklik değil, aynı zamanda “sağlamlık” da aradığını söyledi. Araba üreticilerinin aksine, bunun sadece daha fazla sayıda tedarikçiye sahip olmak anlamına gelmediğini söyledi. “Zaten makul bir çeşitlilik düzeyine sahibiz. Bizim amacımız bunun tam tersi. Nasıl çok daha sağlam bir temel oluştururuz?”

Bunun anahtarı, Mango ürünlerini yapmakta zaten iyi bir iş çıkaran ve birden fazla ülkede fabrika açmaya istekli tedarikçiler bulmak olduğunu söyledi. “Yani Bangladeş limanlarından gemilerin akışı mı kesintiye uğradı? Yoksa sel mi oldu? Bu, aynı tedarikçiyle dönmemizi sağlıyor.”

Ruiz, ilk günden itibaren istenmeyen sürprizlerle boğuşuyor. Pandemi etkisini gösterdiğinde artık Mango’nun başkanı olan Andiz’in yerini aldı. İmzaladığı ilk belge birkaç bin çalışanı izne çıkardı. Ancak Mango neyin ters gidebileceğine çok fazla kafayı takarsa, “hiçbir şey yapmazdık” dedi.

“Etki alanımızın dışında kalan şeyler çok büyük ama mesele bizim etki alanımızın içindekileri yönetmek. Öyleyse atak olalım, pazarı ele geçirelim, sonra bir şey olursa diye alternatif planlar yapalım.”