Kosova ve Sırbistan, AB normalleşme planının nasıl uygulanacağı konusunda anlaştılar | Avrupa Birliği Haberleri

Birliğin üst düzey diplomatına göre Kosova ve Sırbistan, Avrupa Birliği’nin bağlarını normalleştirme amaçlı bir planın nasıl uygulanacağı konusunda geçici olarak anlaşmaya vardılar, ancak iki ülkenin liderleri anlaşmazlıkların sürdüğünü söylediler.

Anlaşma, Cumartesi günü Kosova Başbakanı Albin Kurti, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuciç ve AB yetkilileri arasında her iki tarafın da geçen ay Brüksel’de üzerinde anlaşmaya vardığı normalleşme planının uygulanması konulu 12 saatlik görüşmeler sonrasında geldi.

İki lider, Kuzey Makedonya’nın Ohri kentinde yapılacak üçlü bir oturum öncesinde AB dış politika sorumlusu Josep Borrell ile ayrı görüşmeler yaptı.

Borrell, toplantının ardından Twitter hesabından “Bir anlaşmamız var.

“Kosova ve Sırbistan, ilişkilerin normalleşmesi yolunda Anlaşmanın Uygulama Eki’nde anlaştılar” dedi.

Bir basın toplantısında bunun “neyin, ne zaman, kim tarafından ve nasıl yapılması gerektiğine dair pratik adımlar” anlamına geldiğini ekledi.

Anlaşmamız var

Kosova ve Sırbistan, ilişkilerin normalleşmesine giden yolda Anlaşmanın Uygulama Eki üzerinde anlaştılar

Taraflar, sözleşmenin tüm maddelerine saygı göstermeyi ve ilgili yükümlülüklerini uygun ve iyi niyetle yerine getirmeyi tam olarak taahhüt etmişlerdir. pic.twitter.com/p3CUBdcd8A

— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) 18 Mart 2023

Kosova ve Sırbistan, savaşın Sırp yönetimini sona erdirmesinden neredeyse on yıl sonra, Kosova’nın 2008’de bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana yaklaşık 10 yıldır AB destekli müzakerelerde bulunuyorlar. Ancak Sırbistan, Kosova’yı hâlâ ayrılıkçı bir eyalet olarak görüyor ve Balkan komşuları arasındaki alevlenmeler, çatışmanın yeniden başlayacağına dair korkuları artırıyor.

Her iki ülke de bir gün AB’ye katılmayı umuyor ve kendilerine önce ilişkilerini düzeltmeleri gerektiği söylendi. Ukrayna’da savaş şiddetlenirken ve Batı’da Rusya’nın tarihi etkiye sahip olduğu değişken Balkanlar’da istikrarsızlığı kışkırtmaya çalışabileceğine dair korkular artarken, Sırbistan ile Kosova arasındaki anlaşmazlığın çözülmesi daha önemli hale geldi.

AB planı, iki ülkeyi iyi komşuluk ilişkileri sürdürmeye ve birbirlerinin resmi belgelerini ve ulusal sembollerini tanımaya çağırıyor. Ancak Fransa ve Almanya tarafından hazırlanan ve ABD tarafından desteklenen plan, açıkça Kosova ile Sırbistan arasında karşılıklı tanıma çağrısı yapmıyor.

Uygulanması halinde, Belgrad’ın Kosova’nın Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası örgütlere üyelik girişimlerini engellemesini engelleyecek.

Sırbistan’ın popülist Cumhurbaşkanı Vuciç, geçen ay AB planı üzerinde geçici olarak anlaşmaya varmasına rağmen, Kosova’yı Sırp devletinin ve Ortodoks dininin beşiği olarak gören aşırı sağcı grupların baskısı sonrasında bazı noktalarında geri adım atmış görünüyordu.

Vuciç Perşembe günü Ohri toplantısında “hiçbir şey imzalamayacağını” söyledi ve daha önce Kosova’yı asla tanımayacağını veya BM üyeliğine izin vermeyeceğini taahhüt etti. Cumartesi günü Kurti’nin ısrar etmesine rağmen uygulama belgesini imzalamadığını yineledi.

Tarafların tüm noktalarda anlaşmaya varmadığını, ancak “farklılıklara rağmen iyi bir görüşme yaptığımızı” söyledi.

Önümüzdeki aylarda ciddi ve zor görevlerle karşı karşıyayız” dedi.

Öte yandan Kurti, Vucic’in uygulama anlaşmasını Cumartesi günü imzalamadığından şikayet etti.

Sırbistan henüz anlaşmayı imzalamadığı için “Bu, Kosova ile Sırbistan arasında fiili bir tanımadır” dedi ve ekledi, “Artık bunu uluslararası bağlayıcı hale getirmek AB’ye kalmış.”

Borrell, AB’nin şimdi her iki taraftan da bloğa katılmak istiyorlarsa yükümlülüklerini yerine getirmelerini zorla talep edeceğini söyledi ve aksi takdirde sonuçları olacağı konusunda uyardı.

Yetkili ayrıca, uzun süredir tartışmalı bir konu olan Sırp çoğunluklu belediyelere daha fazla özerklik verecek olan Kosova’daki Sırp belediyeleri birliği önerisine de değindi.

“Kosova derhal başlamayı kabul etti – ve hemen derken, hemen demek istiyorum – Avrupa Birliği ile müzakereler, Kosova’daki Sırp toplulukları için uygun bir özyönetim düzeyi sağlamak için belirli bir düzenleme ve garantiler oluşturmaya yönelik diyaloğu kolaylaştırdı.” AB üst düzey diplomatı söyledi.

Kosova, çoğunluğu etnik Arnavut olan eski Sırbistan eyaletidir. 1998-1999 savaşı, ayrılıkçı etnik Arnavutların Sırbistan yönetimine karşı isyan etmesiyle patlak verdi ve Belgrad acımasız bir baskıyla karşılık verdi.

Çoğu etnik Arnavut olan yaklaşık 13.000 kişi öldü.

1999’da NATO askeri müdahalesi Sırbistan’ı bölgeden çekilmeye zorladı. Kosova 2008 yılında bağımsızlığını ilan etti.

Gerginlikler o zamandan beri kaynadı. Kosova’nın bağımsızlığı birçok Batılı ülke tarafından tanınmasına karşın Belgrad, Rusya ve Çin’in desteğiyle buna karşı çıkıyor. AB aracılı müzakereler son yıllarda çok az ilerleme kaydetti.

Sırbistan, kısmen Moskova’nın Kosova’nın bağımsızlığına karşı çıkması ve Güvenlik Konseyi’nde BM üyeliğini veto etmesi nedeniyle, Ukrayna’daki savaşa rağmen geleneksel Slav müttefiki Rusya ile yakın bağlarını sürdürdü.