Haiti’de kıtlık riski artarken, boşa harcanacak zaman yok, BM acil durum gıda yardımı kuruluşu konusunda uyardı — Küresel Sorunlar

Bay Bauer, Haiti’nin daha da kötüye gidebilecek benzeri görülmemiş bir krizle karşı karşıya olduğuna inanıyor. Bu nedenle kaybedecek zaman yok diyor.

“Miami’den sadece iki saatlik bir uçuşla, şaşırtıcı bir şekilde 4,7 milyon insanın – Haiti nüfusunun yarısı – bir gıda krizinin sancıları içinde olduğuna inanmak zor. Port-au-Prince’in Cité Soleil semtinde, gıda güvensizliğini ölçmek için küresel ölçekte 19.000 kişi ‘felaket’ seviyesinde acı çekiyor.

1980’lerde aile gezileri için Haiti’yi ziyaret ederdim; annem 1960’larda ABD’ye kaçtı ve ben Washington DC’nin banliyölerinde büyüdüm. Ülke o zamanlar çok fakirdi ama kendi kendini besleyebiliyordu. Şimdi, Dünya Gıda Programı’nın tepkisini koordine eden mücadelesine tanık olduğum için, derinden kişisel düzeyde etkilendiğimi inkar edemem.

Creole konuşuyorum. Djon djon pirinci ve joumou çorbası yiyerek büyüdüm. Haiti’nin zengin tarihinin her zaman son derece farkında olmuşumdur.

‘Ardışık felaketler’

1990’larda bir dizi darbe ve ticaret ambargosu yaşandı; insanlar teknelere binmek için hayatlarını riske attılar. Serbest piyasa politikaları, Haiti’nin küçük toprak sahibi çiftçilerini mahvetti ve ülkeyi büyük ölçüde gıda ithalatına bağımlı bıraktı. Bunu 2010 depremi ve kolera salgını, 2016’daki Matthew kasırgası ve 2021’deki Güney depremi gibi bir dizi felaket izledi.

İşler artık kırılma noktasına geldi. Bu kriz geçmeyecek – yenilenmiş ve güçlü insani yardıma ihtiyacı var.

Bana sık sık işlerin neden bu kadar kötü olduğu, ailemin evlatlık evine bu kadar yakın olduğu sorulur. Haiti’nin, çeteler limanların ve yolların kontrolünü ele geçirdiği için açlıktan kırıldığı yanıtını veriyorum. Bu, toplulukları hem onları besleyen çiftliklerden hem de temel insani yardımdan mahrum etti. Geçen yıl, gıda ve akaryakıt fiyatları fırladı.

Bir ülke durma noktasına getirildi

Eylül ayında protestolar ve yaygın yağma patlak verdi. Haitililerin peyi lok (tecrit) dediği şey, barikatlar ülkeyi durma noktasına getirdi. 12 Eylül’de başlayan peyi lok, Covid salgınının ilk aylarında dünya çapında meydana gelenlere çok benziyordu – tek fark, insanların artık tehlikeli bir hastalıktan çok korku ve şiddetle evde kalmaya zorlanmasıdır.

Silahlı gruplar, ana akaryakıt ithalat terminalini ele geçirerek ekonominin can damarı olan mazot akışını engelledi. İnsani yardım görevlileri de saldırıya uğradı; ikisi WFP‘ nin depoları yağmalandı ve binlerce temel gıda yardımından mahrum kaldı. İçin WFP personel, ofise ulaşmak, barikatlarda gezinmek ve tehditleri savuşturmak anlamına geliyordu.

Peyi lok sırasında panik-alış patlak verdi. Günler geçtikçe süpermarketlerin rafları daraldı. Geçenlerde Cité Soleil’de WFP’den çok ihtiyaç duyulan yiyecekleri bekleyen bir grup kadınla tanıştım. İş bulmanın zor olduğunu, ihtiyaç duydukları yiyecekleri satın alamayacaklarını söylediler. Yağmur suyu içiyorlardı, dediler. Akşam yemeği için bazen su kaynatıp tuz eklerler çünkü yiyecek başka bir şey yoktur. Biz konuşurken silah sesleri duyuldu ve mermiler başımızın üzerinden uçtu. Ne yazık ki Haiti halkı şiddete ve açlığa şartlanmış durumda.

Bu çerçevede, WFP ve ortakları bu yıl 1 milyondan fazla Haitiliye gıda sağladı – tecritten bu yana 100.000’den fazla insan dahil. Port-au-Prince’e girip çıkmanın tek güvenli yolu hava yolu. WFP tarafından yönetilen BM İnsani Hava Servisi, kolera müdahalesi için hayati önem taşıyan kargoların taşınmasına yardımcı oldu. Ancak acil durum tayınları ve hava ikmalleri insanları hayatta tutacak olsa da, bir gelecek sunmayacaklar.

Silahlı gruplar artık Varrreux yakıt terminalinin kontrolünde değil, ancak şehrin büyük bir kısmını hâlâ elinde tutuyor. Haiti toplumu üzerindeki baskıları sona ermeli. Kendilerini destekleyenlere uygulanan BM yaptırımları doğru yönde atılmış bir adımdır. Ancak Haiti’deki insani yardım çalışmalarının bir yön değişikliğine ihtiyacı var.

Haiti’nin halkını beslemesine yardım etmek

Her şeyden önce, Haitili çiftçilerin kendi insanlarını beslemesine yardım etmeliyiz. WFP, okul çocuklarına yemek sağlamak için 75 tarım kooperatifiyle birlikte çalışıyor.

Bu program sayesinde herhangi bir okul gününde 100.000 çocuğa yerel kaynaklı bir okul yemeği veriliyor. Ancak toplumsal huzursuzluk çocukları okullardan ve çiftçileri pazarlardan uzak tutuyor. Haiti’nin parçalanmış gıda sistemlerinin yeniden inşa edilebilmesi için peyi lok bitmeli.

Haiti’nin şu anda deneyimlediği şey, yalnızca dünyanın alıştığı düzenli bir döngünün parçası olarak azalacak olan bir istikrarsızlık nöbeti değil. Haiti, hızlı ve hepimizden daha büyük bir aciliyetle harekete geçmezsek, daha da kötüleşebilecek eşi görülmemiş bir ölçekte bir kriz yaşıyor.”