Çalışma izinleri Gazze için bir can simidi, İsrail için bir kaldıraçtır

KHAN YOUNIS, Gazze Şeridi — İbrahim Slaieh, Gazze Şeridi’ndeki hayatında üç büyük sevinç anına işaret edebilir: üniversiteden mezun olması, düğünü ve geçen yıl İsrail’de altı aylık çalışma izni aldığı gün.

İzin – koruyucu plastikle sarılmış küçük bir kağıt parçası – 44 yaşındaki gencin güney İsrail’deki bir bakkalda çalışmasına izin vererek Gazze’de yapabileceğinin 10 katını kazanıyor. Altı çocuğu için daha iyi bir eğitim, daha büyük aile yemekleri ve hamur işleri, meyveli yoğurt ve çikolatalı süt gibi ikramlar demektir.

O olmasaydı, İslami militan grup Hamas’ın 15 yıl önce iktidarı ele geçirmesinden bu yana sakat bırakan bir İsrail-Mısır ablukası altında olan dar kıyı şeridinde yetersiz ücretler aramak zorunda kalacaktı. İşsizliğin %50 civarında seyretmesi, yıllarca süren çatışmalardan kalan molozları kurtarmak veya evcil hayvan dükkanlarına satmak için kuşları tuzağa düşürmek anlamına gelebilir.

“Benzersiz,” diyor Slaieh. “Orada bir aylık çalışma, burada üç yıllık çalışmaya eşittir.”

İsrail, izinlerin aynı zamanda sükuneti veya -kendilerini eleştirenlerin gözünde- kontrolü korumaya yardımcı olmak için güçlü bir araç olduğunu kabul ediyor.

İsrail geçen yıldan bu yana 15.500’e kadar çalışma izni vererek Slaieh gibi Filistinlilerin Gazze Şeridi’nden ülkeye geçişlerine ve Gazze’de mevcut olanlardan çok daha yüksek ücretler ödeyen çoğunlukla sıradan işlerde çalışmasına izin verdi.

Hamas’ın 2007’de bölgeyi ele geçirmesinden bu yana İsrail’de resmi olarak çalışan ilk Gazzeli işçiler arasındalar. İşgal altındaki Batı Şeria’dan 100.000’den fazla Filistinli, İsrail’e çalışmak için girmelerine izin veren benzer izinlere sahip.

İzinler, İsrail’e kendilerine güvenen Filistinliler ve Hamas üzerinde bir tür koz sağlıyor. Gazze’nin militan yöneticileri, sınırın kapanması ve işçilerin evde kalmaya zorlanması durumunda suçlanma riskiyle karşı karşıya – bu ayın başlarında son şiddet olaylarında olduğu gibi.

Yıllar boyunca İsrail’le dört savaş ve sayısız küçük muharebeye girmiş olan Hamas, görünüşe göre bölgeye ekonomik bir yaşam çizgisi sağlayan İsrail ile izinleri ve diğer ekonomik anlaşmaları korumak için son savaş turunu gerçekleştirdi.

Geçen hafta, İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, “güvenlik durumunun sakin kalması şartıyla” 1500 izin daha ilan etti ve izinlerin verildiği koşulları bir kez daha açıkladı.

İsrail, Filistinlilere ekonomik fırsatlar sağlayan izinleri ve diğer önlemleri genellikle iyi niyet önlemleri olarak tanımlar. Eleştirmenler izinleri, İsrail’in milyonlarca Filistinli üzerinde on yıllardır süren ve hiçbir sona erme belirtisi göstermeyen askeri yönetiminin bir parçası olan başka bir kontrol aracı olarak görüyor. İsrail, barışçıl Filistin protesto biçimlerini bile kamu düzenine bir tehdit olarak görüyor – bu, bir iznin iptal edilmesine yol açabilecek bir şey.

Gazze Ticaret Odası’ndan bir yetkili olan Mahir al-Tabaa, izinlerin Gazze’nin geniş ekonomisi üzerinde çok az etkisi olduğunu ve kapanmalar nedeniyle büyük ölçüde daralmaya devam ettiğini söylüyor. İsrail’de çalışanların Gazze ekonomisine günde sadece 1 milyon dolar enjekte ettiğini söylüyor.

2007’de Hamas’ın devralmasından önce, İsrail’de yaklaşık 120.000 Gazzeli çalıştı. İsrail o yıl ablukayı sıkılaştırdığında neredeyse hepsi izinlerini kaybetti. O zamandan beri, ekonomi neredeyse çökmüş olsa bile, nüfus iki katına çıkarak yaklaşık 2,3 milyona ulaştı.

İsrail, Hamas’ın cephaneliğini oluşturmasını önlemek için ablukaya ihtiyaç olduğunu söylerken, insan hakları grupları bunu bir toplu cezalandırma biçimi olarak görüyor.

Al-Tabaa, mevcut izinlerin yalnızca iki katına veya üçe katlanmasının Gazze’de ekonomik bir iyileşme sağlayacağını söyledi.

Bir Pazar sabahı, Slaieh şafaktan önce uyandı, kızlarına veda öpücüğü verdi ve İsrail’e giden kale benzeri Erez geçidine gitmek üzere toprak bir yoldan aşağı inerken bir pencereden oğullarına el salladı.

Sınırı geçtikten sonra bazen işvereni tarafından alınır. Diğer zamanlarda, diğer işçilerle birlikte yaklaşık 40 kilometre (25 mil) uzaklıktaki güneydeki Beersheba şehrine giden bir taksiyi paylaşıyor. Bir haftalığına eve dönmeden önce İsrail’de üç hafta geçirir.

Slaieh, iznini almadan önce İsrail’de hiç bulunmadığını söyledi.

İbranice öğrenmeye yeni başladı. Beersheba’da uzak bir akrabasının sahibi olduğu bir mağazada çalışıyor ve alışveriş yapanların çoğunun İsrail’in Filistinli vatandaşları olduğunu söylüyor.

Birçok Gazze işçisi gibi, Slaieh de kısmen iznini tehlikeye atmamak için ve kısmen de dışarı çıkmanın pahalı olması nedeniyle büyük ölçüde kendine sakladığını söyledi. Ara sıra diğer Gazzelilerle bir araya geliyor ya da yerel bir camide namaz kılmaya gidiyor.

“Uzun saatler çalışıyorum ve fazla mesai alıyorum, bu yüzden yapıyorum. Gazze’de bu saatlerde günde sadece 30 şekel (yaklaşık 10 $) karşılığında çalışırdık” dedi.

Bazı izinler otomatik olarak yenilenirken, diğer işçiler, İsrail güvenlik aygıtının iyi niyetinde kalmalarını umarak periyodik olarak yeniden başvurmak zorundalar.

Slaieh’in izni Aralık ayında sona eriyor.

İzninin yenilenmemesi ihtimalinin “korkunç” olduğunu ve şimdiden bunun yüzünden uykusunun kaçtığını söylüyor. İsrail’deki işinden eve getirdiği günde yaklaşık 75 dolardan olabildiğince tasarruf ettiğini söylüyor.

İzni reddedilirse, tek umudunun Gazze’de küçük bir işletme kurmak olduğunu söyledi.

Babasının yirmi yıl kadar önce İsrail’de çalışırken para biriktirmediğini söyledi. İsrail 2007’de sınırı kapattığında, Slaieh’in babası da dahil olmak üzere on binlerce işçi aniden işini kaybetti. Babası altı yıl önce öldü.

“Çocuklarımın bizim yaşadığımız deneyimi yaşamasını istemiyorum” dedi.